چکش‌ها از کجا آمده‌اند؟

تصور این‌که چقدر از عمر این وسیله در بین اجداد انسان می‌گذرد، کار ساده‌ای نیست. اولین چکش‌هایی که در بین انسان‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند به عصر سنگ باز می‌گردند. چیزی در حدود 2600000 سال پیش از میلاد مسیح. طبق کاوش‌های باستان شناسی و نتایج بدست آمده از این تحقیقات، مشخص شد که اولین چکش‌های مورد استفاده در آن زمان، از جنس سنگ با اندازه‌ها و شکل‌های مختلف بوده که از آن‌ها برای شکستن استخوان و حتی چوب‌های درختان استفاده می‌کردند. به علت سادگی در طراحی و ساخت این ابزار، انسان‌هاي اوليه استفاده‌هاي فراواني از آن‌ها مي‌كردند. بنابراين به سادگي مي‌توان فهميد كه چكش‌ها جزيي جدا نشدني از زندگي و تكامل آن در ميان انسان‌ها هستند. با اين حال مدل‌هايي كه به چكش‌هاي امروزي شباهت بيش‌تري داشتند از حدود 3000 سال قبل از ميلاد مسيح و در اطراف بين‌النهرين يافت شدند. طبق مطالعات صورت گرفته در ميان باستان شناسان، مشخص شد كه چكش‌هاي مورد استفاده براي كوبيدن ميخ و كاربردهايي نظير آن نيز از 75 سال پس از ميلاد مسيح به شكل گسترده‌تري در ميان مردم رواج پيدا كرد.

در واقع چكش‌ها در مدل‌هاي بسيار متنوعي ساخته مي‌شوند تا كار در زمينه‌هاي مختلف را براي كاربران ساده كنند. اكثر چكش‌هاي امروزي به منظور استفاده ساده‌تر از نوع دوم يعني دسته و سر مجزا ساخته مي‌شوند. قسمت سر اين وسيله از جنس محكم‌تر ساخته شده تا در برابر فشار و ضربه مقاوم باشد. بنابراين سر اكثر چكش‌ها از فلزات مقاوم و آلياژهاي با دوام ساخته مي‌شوند. براي حمل و نگهداري آسان اين وسيله حين كار، دسته‌ها را از متريال غير فلزي مي‌سازند. اين امر باعث شده تا ضربه‌هاي وارد شده به دست، به حداقل ميزان خود رسيده و توسط دست جذب شوند تا خستگي كم‌تري حين كار متوجه كاربر شود. اما اين دو بخش، يعني دسته و سر چكش توسط گوه يا چسب به هم متصل مي‌شوند. براي تعيين قدرت يك چكش دو پارامتر قابل توجه است.

• وزن سري
• طول دسته چكش

هرچه يك چكش طول دسته بيش‌تري داشته باشد، قدرت بيش‌تري در حين كار نيز خواهد داشت. اين مورد در خصوص سري اين ابزار نيز صادق است. يعني هرچه وزن سري چكش بيش‌تر باشد، قدرت چكش نيز افزايش يافته و ضربات بزرگ‌تري را به جسم وارد مي‌كند.

اما همان طور كه گفته شد، مدل‌هاي مختلفي از اين وسيله در بازار در اختيار عموم قرار گرفته‌است. كاربران با توجه به نياز خود يك يا تعدادي از اين وسيله را تهيه مي‌كنند. در اين بخش قصد داريم تا كاربرد اصلي هر كدام از مدل‌ها را به اختصار توضيح دهيم تا انتخاب ساده‌تري داشته باشيد.

چکش پونز

محبوب‌ترين مدل چكش در صنايع مبلمان است. اگر به دنبال محكم كردن پونزها و ميخ‌هاي استفاده شده در مبلمان خود هستيد، اين مدل كاملا كاربردي خواهد بود. چكش پونز باعث اتصال كامل ميخ‌هايي مي‌شود كه براي وصل كردن انواع پارچه مبلمان به چوب مورد استفاده قرار مي‌گيرد. ناگفته نماند كه ابزار جديدي به نام منگنه كوب دستي نيز ابداع شده ‌است كه مي‌توان گفت جايگزين اين چكش‌هاي پونز در اكثر كارگاه‌ها و توليدي‌هاي مبلمان شده‌اند.

چکش دو شاخ

همان‌طور كه به يك وسيله براي كوبيدن ميخ در قطعات مختلف نياز داريد، به يك وسيله نيز براي كشيدن اين ميخ‌ها در مواقع ضروری از درون قطعات نیز خواهید داشت. منطقی نیست که از دو چکش به این منظور استفاده کنید. پس بهتر کار استفاده از یک ابزار دو منظوره است. چکش دو شاخ یکی از بهترین و پرمصرف‌ترین انواع چکش‌هاست که کوبیدن و بیرون کشیدن انواع میخ از قطعات و سطوح مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. مدل‌های استاندارد این وسیله دارای وزنی در حدود 450 تا 700 گرم است. سری چکش دو شاخ فلزی است و برای دسته آن از چوب، فیبر یا فلز استفاده شده ‌است. سری این ابزار به نحوی طراحی شده تا با چفت شدن در قسمت تخت میخ آن را بیرون بکشد. شکل ظاهری این سری‌ها مانند حرف  vاست.

چکش سر گرد

همانطور که نام این وسیله مشخص است، دارای سری به شکل دایره و گرد است. این سری از جنس فولاد آلیاژی و یا فولاد کربنی ساخته می‌شود تا توان و مقاومت کافی در برابر ضربه را داشته باشد. از چکش سر گرد، برای خم کردن و شکل دادن به انواع فلز در ساخت قطعات استفاده می‌شود. دسته مورد استفاده در این مدل‌ها از جنس چوب یا فلز است.

چکش سر صاف

اگر به دنبال شکل دادن به قطعات فلزی هستید و قصد ایجاد سطوح تخت را دارید، استفاده از چکش سر تخت کاملا مناسب است. این چکش دارای سری قلمی شکل است. این سری به طور معمول به موازات دسته و یا عمود بر آن قرار می‌گیرد. برای ساخت دسته این وسیله از چوب درخت زبان گنجشک استفاده می‌شود.

چکش آهنگری

همیشه کارهایی که قصد انجام آن را دارید، با سادگی کوبیدن یک میخ و یا درآوردن آن نیست. فعالیت‌هایی را در نظر بگیرید که در آن‌ها نیاز به قدرت و نیروی بالاتری باشد. آهنگری یکی از این فعالیت‌هاست. برای شکستن بتن، انواع سنگ، سازه‌های مختلف و کارهایی از این قبیل، به چکشی نیاز دارید تا بتواند گشتاور و نیروی بیش‌تری را اعمال کند. چکش آهنگری مدلی است که به این منظور طراحی و ساخته شده‌ است. وزن این چکش‌ها چیزی در حدود 6 کیلوگرم و در برخی موارد حتی بیش‌تر است. دسته چکش آهنگری به نحوی طراحی شده تا گشتاور بیش‌تری را در زمان کار به قطعه یا سازه مورد نظر اعمال کند. بنابراین دارای طول بیش‌تری است. برای استفاده از چکش آهنگری، باید آن را با دو دست نگه داشت. همچنین باید حرکت نوسانی همانند زمانی که با تبر کار می‌کنید به آن وارد کنید تا تاثیر بیش‌تری داشته باشد.

پتک دو سر تخت

پتک دو سر تخت یا چکش پتکی، همان مدلی است که از آن برای کوبین میخ و مغار در سازه‌های بنایی مختلف استفاده می‌شود. این چکش قابلیت استفاده به جای چکش آهنگری را نیز دارد. وزن ان نیز معمولا بین 900 گرم تا 1.3 کیلوگرم است. برای ساخت دسته پتک دو سر تخت از چوب‌های ضخیم استفاده می‌شود.

پتک چوبی

اگر جزو کاربرانی هستید که از چکش در صنایع مبلمان و یا نجاری استفاده می‌کنید، پتک چوبی مدلی کاملا مناسب برای مصرف شما خواهد بود. پتک چوبی همانطور که از نامش پیداست، از چوب ساخته می‌شود. چوب به کار رفته در ساخت این مدل از درخت راش بوده و باعث کاهش اسیب به قطعه می‌شود. برای ضربه به مغار‌ها و یا اتصالات چوبی حساس که ممکن است چکش‌های فلزی باعث شکستن و یا آسیب رساندن به آن‌ها شوند، پتک چوبی بهترین انتخاب خواهد بود.

چکش زمین شناسی

برای کارهای زمین شناسی و یا باستان شناسی، به ابزاری نیاز پیدا خواهید کرد که همزمان بتواند قطعات سنگ را به آرامی و دقت از هم جدا کند و همچنین از رسیدن آسیب به دفینه‌های متصل به این سنگ‌ها نیز جلوگیری کند. در واقع چکش زمین شناسی مدلی ظریف و با قدرت کم است که می‌تواند سنگ‌ها را از هم جدا کرده و همچنین در صورت نیاز، سنگ‌های کوچک را بشکند. بنابراین برای ساخت سر آن، از دو مدل تیز و تخت به طور همزمان در دو قسمت مخالف هم استفاده شده ‌است تا نیاز کاربر را تا حد امکان پوشش دهد.

چکش سقف

برای تثبیت و قرار دادن تخته سنگ‌ها بر روی بام‌ها به مدلی نیاز دارید تا دارای دو سر تیز و صاف باشد. چکش سقف مدلی است که کاملا نیاز کاربر را در این زمینه بر طرف می‌کند. قسمت تیز این چکش برای این سوراخ تعبیه شده‌ است تا بتوانید میخ‌ها را درون آن‌ها قرار دهید. با قرار دادن میخ‌ها درون سوراخ‌های ایجاد شده، به سری تخت برای کوبیدن و چفت کردن میخ‌ها نیاز پیدا می‌کنید. همچنین در برخی از موارد، لازم است تا میخ‌های درون سنگ‌ها را بیرون بکشید. برای این کار نیز می‌توانید از قسمت پنجه‌ای شکل وسط این ابزار استفاده کنید که به این منظور طراحی شده‌است.

چکش درای وال یا دیوار خشک

چکشی ویژه برای ترمیم نشتی آب و قراردادن خطوط آب جدید است. شکل ویژه آن موجب شده تا از مابقی چکش‌ها کاملا متمایز باشد. در واقع سری این چکش شکلی شبیه به تبر دارد که برای بریدن و یا ایجاد سوراخ‌های مختلف روی درای وال استفاده می‌شود. همچنین اگر قصد ایجاد سوراخ بر روی تخته‌های ساخته شده از گچ را دارید، می‌توانید از این وسیله استفاده کنید. چکش درای وال دارای یک بخش تخت نیز هست که از آن برای کوبیدن میخ‌های مختلف درون سطوح استفاده می‌شود.

چکش جوش زدا

در آهنگری‌ها و به طور کلی از جایی که از دستگاه جوشکاری استفاده شود، به این مدل نیاز پیدا خواهید کرد. چکش جوش زدا برای پاک کردن ذرات باقی مانده در زمان جوشکاری استفاده می‌شود.

چکش برقی

می‌توان گفت که چکش برقی نوع پیشرفته چکش‌های ساده دستی است که باعث افزایش سرعت و قدرت در زمان کار می‌شود. از چکش‌های برقی برای کارهای سنگینی استفاده می‌شود که برای انجام آن‌ها نمی‌توان از چکش‌های معمولی و یا دستی استفاده کرد. به طور مثال کار در معادن مختلف را در نظر بگیرید که استفاده از چکش دستی برای کندن و جدا کردن سنگ‌های عظیم و محکم آن‌ها، مدت‌ها زمان خواهد برد و کاری بیهوده محسوب می‌شود. بنابراین برای آهنگری، شکسن بتن‌ها و سنگ‌های معدنی، از چکش برقی که با ممکن است با بخار، انواع سوخت‌های فسیلی و یا حتی جریان برق کار کند استفاده می‌شود.

تا اینجا انواع مختلفی از چکش‌ها را معرفی کردیم که برای امور مختلف صنعتی استفاده می‌شدند. اما چکش‌های دیگری نیز هستند که قصد تخریب، فرم دادن، کشیدن و یا کوبیدن میخ‌ها را نداشته باشند. چکش عدالت و چکش معاینه دو نمونه از این ابزارهای پر مصرف هستند که در ادامه هر کدام را معرفی خواهیم کرد.